کد مطلب:22233 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:33

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چرا از مومنين در آيه 8 سوره تحريم خواسته شده كه توبه نمايند؟

در پاسخ به اين پرسش لازم است، چند نكته را متذكر شويم: 1- اگر به استعمالهاي واژه توبه در قرآن توجه كنيم مي بينيم كه وقتي توبه درباره بنده به كار مي رود با حرف «الي» همراه است ولي زماني كه از توبه خدا سخن به ميان مي آيد به همراه حرف «علي» است. از اين تفاوت، مي توان به اختلاف حقيقت توبه ميان خدا و انسان پي برد زيرا گرچه توبه در لغت به معناي رجوع است و لكن رجوع انسان به معناي ندامت او از كنشهاي سوء پيشين و انجام ندادن آن در آينده است، و رجوع خدا به معناي رحمت و مغفرت او و موفق كردن بنده بر انجام اعمال صالح است. 2- نكته مورد توجه اين است كه خداوند اين بازگشت را نسبت به همه انسانها توسعه داده و كسي را از اين امر استثناء نمي كند زيرا مقتضاي عبوديت ميان انسان و خدا لزوم بازگشت همه انسانها به سوي خداست. گرچه شدت و ضعف بازگشت با در نظر گرفتن اختلاف انسانها تفاوت پيدا مي كند. قرآن در آيه 50 سوره الذاريات همين معنا را با تعبير ديگر مورد تأكيد قرار مي دهد و مي فرمايد: {A{/Bفَفِرُّوا إِلَي اَللَّهِ {w1-3w}{I51:50I}/}A}يعني {Mهمه انسانها جز مسير خدا گريزگاهي ندارندM}، {V(جوادي آملي، عبدالله، مراحل اخلاق در قرآن، ج 1، ص 153 به بعد، نشر اسرا)V}. هم چنين در حديثي از پيامبر(ص) آمده كه آن حضرت فرمود: {Hيا ايها الناس توبوا الي ربكم فاني اتوب الي الله في كل يوم مأة مرة H}يعني {Mاي مردم به سوي خدا باز گرديد كه همانا من هر روز صد نوبه به سوي خدا توبه مي كنم M}، {V(ملا فتح الله كاشاني، منهج الصادقين، ج 6، ص 300، نشر كتاب فروشي اسلاميه) V} 3- اينكه به چه علت مومن نياز به توبه دارد، پاسخ آن را مي توان از ذيل آيه 31 سوره نور فهميد در آن آيه خداوند مي فرمايد: {A{/Bوَ تُوبُوا إِلَي اَللَّهِ {w77-80w}{I24:31I}/}... {/Bلَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ {w31-32w}{I2:189I}*/}A}. اگر دقت كنيم، خداوند در اين آيه هدف از توبه براي مؤمنين را فلاح و رستگاري آنان بيان مي نمايد، سعادتي كه همه بشر بدان نيازمند است زيرا انسانها از سه دسته بيرون نيستند: عوام، خواص و خاص الخاص. هر كدام از اين ها در زندگي مادي و طبيعي با نوعي از اسباب و زمينه هاي منع قرب مواجه مي شوند. از آن جمله لغزش، غفلت و ملاحظه اوصاف بشري. ازاين رو گفته اند توبه عوام از زلّت و لغزش و توبه خواص از غفلت، و توبه خاص الخاص از ملاحظه اوصاف بشريت است. لذا توبه همه انسانها را در بر مي گيرد ليكن هر كس در هر مرتبه اي كه قرار دارد توبه مخصوص خود را داراست و براي تعالي و تقرب هر چه بيشتر به سوي خدا بايد از گذشته خويش توبه نموده و براي آينده خود را به خدا نزديكتر سازد. از سوي ديگر صاحب تفسير كشف الاسرار درباره موضوع عموميت توبه براي همه مي گويد: خداوند همه را به توبه امر فرمود تا عاصي در بازگشت انفرادي به سوي خدا خجالت نكشد، {V(ميبدي، رشيد الدين، كشف الاسرار، ج 6، ص 528، نشر امير كبير)V}.